Vertrouwen tussen landbouwer en overheid is cruciaal voor een succesvolle uitrol van het bodempaspoort. Dit blijkt uit de stage en workshop van Anicet Djiemon bij de SALV. Het bodempaspoort is een digitale toepassing die bedoeld is om landbouwers te ondersteunen en te stimuleren om te werken aan een duurzaam bodembeheer. Per perceel centraliseert het paspoort de belangrijkste landbouwkundig relevante parameters in een helder overzicht. Zo biedt het bodempaspoort by default data aan over onder meer de teelthistoriek, bodemtype, satellietbeelden en kenmerken over na te volgen regelgeving. De landbouwer kan ook eigen data uit bodemstaalnames delen in zijn bodempaspoort via het datadeelplatform DjustConnect. Hiermee biedt deze digitale kennistool de landbouwer nog meer gebundelde info over zijn bodems. De eerste stappen naar deze infodeling via DjustConnect worden gestimuleerd via de uitrol van een ecoregeling binnen het nieuwe GLB.
Uit de stageresultaten blijkt een zekere terughoudendheid van landbouwers om data te delen uit vrees voor datamisbruik en verlies van data-eigenaarschap. De overheid benadrukt dat het bodempaspoort een tool vóór de landbouwer is en dat de toestemming tot datadelen door de landbouwer vereist is.
Dit zijn de belangrijkste conclusies uit Anicets stage over het bodempaspoort:
- Het bodempaspoort blijf een dilemma want er bestaat nog geen consensus over hoe het bodempaspoort in Vlaanderen het beste ontwikkeld kan worden.
- Het paspoort bevindt zich nog in een vroege fase en details moeten nog worden overeengekomen.
- De overheid moet voldoende aandacht schenken aan een goede communicatie en adequate uitleg over de toegevoegde waarde van het bodempaspoort. Dit om misverstanden te voorkomen en om vertrouwen in het bodempaspoort te versterken.
- Alle belanghebbenden moeten verder betrokken kunnen worden bij de verdere implementatie van dit systeem. Zo kunnen de gevoeligheden worden meegenomen. Een co-creatieve aanpak is immers de beste manier om gedragenheid van het bodempaspoort als digitale tool te versterken.
- Het gebruik van technologie moet worden afgestemd op de behoeften en mogelijkheden van boeren.
- Maatregelen moeten genomen om de privacy en veiligheid van de verzamelde gegevens te waarborgen.
Anicet liep stage bij de SALV van januari tot juli. Hij interviewde verschillende betrokken partners over de noodzaak, de noden, de uitdagingen, de valkuilen en de mogelijkheden om het bodempaspoort in Vlaanderen uit te bouwen tot een succesvolle digitale tool. Op 16 juni organiseerde hij een workshop met de verschillende belanghebbenden. Daar werden de resultaten van de interviews gepresenteerd en gebruikt als startpunt voor verdere gedachtewisseling.