De SALV roept op tot een actiever en breder socio-economisch beleid met betrekking tot landbouw, waarvoor elke overheid (Vlaams, federaal, Europees) aan de slag moet. Beleidsactie voor een betere positie van de landbouwer in de keten en een betere inkomensvorming is noodzakelijk voor de verdere verduurzaming van voedselproductie en voor elk landbouwverdienmodel. Beleidsinstrumenten die in het verleden het landbouwinkomen beschermden, zijn de voorbije decennia afgebouwd ten voordele van een meer geliberaliseerd productiemodel.
De SALV spoort de beleidsmakers aan hun aandacht voor een actiever en breder socio-economisch beleid rond landbouw te vernieuwen. Dit moet op de beleidsagenda's komen en in onderzoeksprogramma's worden ingeschreven. Een toekomstige federale wet ter bescherming van landbouwprijzen (zoals het federale regeerakkoord vermeldt) moet een stevig fundament vormen voor eerlijke en evenwichtige prijsvorming en een gelijk speelveld waarborgen in het internationale agrohandelsverkeer.
De SALV doet als eerste aanzet voor zulk actiever en breder socio-economisch beleid 11 kernaanbevelingen:
- Verbeter de wettelijke basis voor eerlijke handelspraktijken en evenwicht in de voedselketen. Breid deze basis uit en zorg voor effectieve handhaving.
- Ontwikkel een permanent en actueel instrument om de prijstransmissie en verdeling van marges adequaat te kunnen opvolgen.
- Maak gebruik van de mogelijkheden die het Europese mededingingskader biedt om landbouwinkomens en duurzame voedselproductie te ondersteunen.
- Creëer een gelijk speelveld binnen het internationale agrohandelsverkeer via een handelsbeleid 'nieuwe stijl'.
- Erken de specifieke kenmerken van landbouw binnen een sterk verstedelijkte omgeving en waak over een billijke toekenning van staatssteun.
- Neem het (gebrek aan) eerlijke prijzen in rekening bij de inschatting van echte prijzen.
- Hanteer een correcte vergoeding voor duurzaamheidsinspanningen als criterium bij de spelregels voor duurzaamheidslabels.
- Consumentenkeuzes weten de verdere verduurzaming van de landbouw maximaal te ondersteunen.
- Zorg ervoor dat publieke aanbestedingen een eerlijke vergoeding waarborgen en dat ze lokale duurzame voedselproductie stimuleren.
- Bevorder het marktpotentieel van de korte keten en ontwikkel een samenhangend beleid voor de korte keten en nieuwe verdienmodellen/nieuwe ketens.
- Creëer een stimulerend beleidskader met verbeterde of nieuwe instrumenten voor een eerlijke en structurele vergoeding voor maatschappelijke diensten.
De principes en aanbevelingen voor een actiever en breder socio-economisch beleid rond landbouw moeten uitwerking krijgen in de toekomstige Europese kaderwet voor duurzame voedselsystemen. Het Belgische EU-Voorzitterschap in 2024 biedt een uitgelezen kans om dit op de beleidsagenda te zetten. De SALV bouwt met dit advies verder op zijn SALV-Visienota en maakte dit advies op vanuit zijn betrokkenheid bij de Vlaamse voedselstrategie, meer bepaald bij deal 2 ‘Samen werken aan eerlijke prijsvorming en echte prijzen.’